Literatur unserer Nachbarn

Ik was deze week op de terugweg van mijn lezing over het waanzinnige leven op Madagaskar voor de zeer geïnteresseerde Probusclub Berkelvallei, toen ik me ineens realiseerde, dat ik al weer een tijdje niets van me heb laten horen. Daar gaan we dan.

Franz Kafka en Lion Feuchtwanger leefden aan het begin van de vorige eeuw. Hun boeken las ik bij voorkeur in het Duits om niets van de sfeer en het raffinement te hoeven missen. Kafka staat bekend om de kafkaëske (nachtmerrieachtige, onheilspellende) sfeer en zijn waarschuwingen voor de ongrijpbare staatsbureaucratie. Dat heeft hij inderdaad heel indringend beschreven, maar zijn boeken zijn vooral ook realistisch, persoonlijk, herkenbaar en invoelbaar. ‘Brief an den Vater’ al eens gelezen? Tranen trekkend!

Lion Feuchtwanger is al weer vergeten en dat is jammer. Niet alleen vanwege zijn schrijfstijl en taalgebruik, maar vooral ook omdat hij waarschuwde voor de levensgevaarlijke natiestaat, wanneer die in verkeerde handen valt. In de twintiger jaren van de vorige eeuw waarschuwde Feuchtwanger voor de fascisten, maar zijn waarschuwing geldt eigenlijk al vanaf de sedentarisatie, toen de mens zijn natuurlijke leefwijze vaarwel zei, in grote gemeenschappen ging wonen en elkaar niet meer kende. Lees ‘Erfolg’ (succes) van Feuchtwanger. Dat werk is vergelijkbaar met ‘Lof der Zotheid’ van Desiderius Erasmus, zeker wat betreft de vlijmscherpe maatschappijkritiek en de bedekte bewoordingen, maar ook om de humor.

De volgende keer gaan we tranen met tuiten lachen!

Twitter Facebook LinkedIn Volgen