Xenofoob of xenofiel? – deel 1
Wikipedia: “Xenofobie of vreemdelingenangst is een irrationele en/of obsessieve angst voor vreemden, buitenlanders of buitenlandse voorwerpen/zaken.” Het gekke is dat mensen van nature helemáál niet bang zijn voor andere mensen. Die angst wordt ons aangepraat door (potentiële) machthebbers om macht en bezit te vergaren. Wikipedia stelt niet voor niets dat xenofobie ‘irrationeel en/of obsessief gedrag’ is. Het komt immers niet in je hoofd op om iemand die je niet kent meteen als vijand te beschouwen. Gek hé? Of is dat helemaal niet gek? Is de mens van nature een allemansvriend, die graag met onbekende medemensen in contact komt? Dat zuig ik allemaal niet uit mijn eigen duim hoor alhoewel ik in mijn leven vele ontmoetingen met mensen in alle werelddelen heb gehad. Daaraan hebben Jacintha en ik de beste herinneringen. Het zou saai worden om die hier allemaal op te sommen, daarom houd ik het hier bij een voorbeeld dat iedereen bekend zal voorkomen. Als je waar ook ter wereld aan een totaal vreemde de weg vraagt dan wordt je altijd geholpen. Of je de taal nou machtig bent of niet, of je reist op het platteland of in een metropool, lokale mensen zullen steeds hun uiterste best doen om je duidelijk te maken hoe je moet lopen of welke bus je moet nemen om van A naar B te komen. Dat hulpvaardige gedrag tegenover vreemden is een uiting van onze menselijke xenofilie. Wikipedia: “Xenofilie is een vorm van menselijk gedrag waarbij de voorkeur van iemand uitgaat naar alles wat vreemd is, het welgezind zijn jegens vreemdelingen of buitenlanders.” Xenofiel zijn we van nature en xenofobie wordt ons aangepraat. De trouwe lezer van deze blogs zal het niet verrassen dat wij zo’n allemansvriend zijn. Immers wanneer je een probleem wilt oplossen of voorkomen, dan kan je beter zoveel mogelijk kennis uitwisselen en de situatie van alle kanten bekijken. Dat xenofiele gedrag van de mens is dan ook een interessant onderwerp voor verder wetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld omdat Hominina daardoor beter anticipeerden. (1)
We lezen een stukje uit een recent onderzoek naar xenofilie bij bonobo’s, chimpansees en de mens. “Vertrouwen is fundamenteel voor het sociale leven. Een kenmerk van menselijke samenlevingen is dat ze een buitengewoon brede kring van vertrouwen vertonen. Deze omvat onbekende personen, die van alles kunnen zijn, van verre kennissen tot onbekende vreemden.” De onderzoekers schrijven over hedendaagse jagers-verzamelaars, die van hun xenofilie nuttig gebruik maken om samen te werken met onbekenden onder andere om daarmee fluïde samengestelde groepen te kunnen vormen. Die uitgebreide vertrouwenscirkel levert enorme voordelen op door het creëren van een onderling verbonden en steeds groeiende markt voor informatie, goederen en ondersteuning. Er wordt verondersteld dat een dergelijke onderlinge verbondenheid cumulatieve cultuur en grootschalige samenwerking mogelijk zou maken, twee hoekstenen van de mensheid, aldus het onderzoek. Ook bonobo’s en zelfs chimpansees zijn xenofiel. Ik zou zeggen: lees het onderzoek, want het staat bol van de interessante gegevens over prosociaal gedrag. (2) Het is natuurlijk een open deur dat wij xenofiel zijn. We zijn niet voor niets zo geschokt door allerlei uitingen van xenofoob gedrag. Helaas heeft in onze onnatuurlijke concurrerende grootschalige samenleving een relatief klein aantal individuen er belang bij om ons xenofobie aan te praten, opdat zij macht en bezit kunnen accumuleren. Zo’n handjevol alfa-klootzakken stort de sedentaire mens al veel te lang in het ongeluk. (Wordt vervolgd)
Verwijzingen:
(1)
Zie de blog:
- Zit de baviaan in de mens? – deel 4 (slot) van 28 juni 2024. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/20191
(2)
- Nature Scientific Reports (2017); Jingzhi Tan, Dan Ariely & Brian Hare; “Bonobos respond prosocially toward members of other groups.”; DOI:10.1038/s41598-017-15320-w
Meer weten? Lees mijn boek Nooit Meer Concurreren, verkrijgbaar bij boekhandel, uitgeverij Boekscout en Bol. Dit is de link: https://koopmijnboek.shop/9789464507423