Sandra Langereis, Agricola, Erasmus en Baflo
Begin december bespraken we kort mijn essay ‘Rudolf Agricola – Tegen de Barbaren – Bericht uit Hunsingo.’ (1) Dat behandelt de sedentarisatie, de permanente aanwezigheid van de landbouwende mens, in het kweldergebied van Noord-Groningen, de ontsporing van het gedrag dat steevast vrij snel daarop volgde en de rol van kerkelijke en wereldlijke machthebbers daarbij. Agricola speelde in de vijftiende eeuw een beslissende rol om een ommekeer daarin te bewerkstelligen door zijn inzet voor de verspreiding van het renaissance-humanisme in het Europa van boven de Alpen. Agricola (1444 - 1484) was een belangrijke, zo niet de belangrijkste inspirator van Erasmus (1469 - 1536), vertelde de historica Sandra Langereis, schijfster van de veel geprezen biografie Erasmus, dwarsdenker. (2) Zij hield begin april een inleiding over de invloed van Agricola op Erasmus in het meer dan duizend jaar oude Sint Laurentiuskerkje op de wierde van Baflo. Dezelfde kerk als van waaruit de vader van Agricola de scepter had gezwaaid over een groot deel van de landstreek Hunsingo als paterna van de Kalendebroeders, een invloedrijk en vermogend kerkgenootschap. Een uitgelezen moment dus om mijn essay “Rudolf Agricola – Tegen de Barbaren – Bericht uit Hunsingo” aan Sandra te geven. Ik was in mijn nopjes met haar commentaar:
“Beste Huib,
… Ik heb je essay in de trein terug naar Amsterdam met veel plezier en instemming gelezen, en ik heb in het bijzonder genoten van je dwarsdenkerij (!) over het funeste van sedentaire samenlevingen, in het hoofdstuk over de wierde. Je vertelde me daar in Baflo al iets over.
Ik vind jouw argument intrigerend: de vroege sedentaire samenlevingen worden in de 'canon van de geschiedenis' altijd beschouwd als het beginpunt van 'onze beschaafde geschiedenis'; maar jij waarschuwt echter, dat je met misschien wel meer reden kunt beweren dat ze juist het begin van 'onze onbeschaafde geschiedenis' vormen.
Wat ik je wilde doorgeven, was dat ik naar aanleiding van je essay wat ging rondneuzen op het internet, en toen deze tekst aantrof: "Het begin van de landbouw: meer ellende voor meer mensen". Dat artikel draagt ook argumenten aan (van een steentijdarcheoloog) voor jouw argument, dat de samenlevende mens aan de landbouwsamenleving ten onder ging (en gaat).
Ik geef hieronder een link naar dat stuk; allicht ken je het al, maar zo niet: misschien spreekt het je aan. (3)
Dank je wel voor het delen van je gedachten. Ik vind dit een heel verrassende kijk op de geschiedenis, waar ik zelf nooit bij had stilgestaan. Stemt tot nadenken!
Heel hartelijke groet, Sandra.”
Verwijzingen:
(1)
Zie de blog: Rudolf Agricola tegen de Barbaren van 8 december 2023, Dit is de link:
https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/18511.
(2)
Sandra Langereis, Erasmus, dwarsdenker, een biografie, 6e druk, 2021, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 94 031 2031 7, NUR 321/681
(3)
Publicatie van Gerrit Dusseldorp op de website wetenschap.nu: “De mensheid begon 12.000 jaar geleden met landbouw. Dat wordt vaak gezien als Grote Vooruitgang. Maar op die visie is heel wat aan te merken.” Dit is de link: https://www.wetenschap.nu/het-begin-van-de-landbouw-meer-ellende-voor-meer-mensen/
(4)
Bent u geïnteresseerd in het essay “Rudolf Agricola – Tegen de Barbaren – Bericht uit Hunsingo,” vraag het dan per e-mail aan bij rnsjac06@gmail.com
Meer weten? Lees mijn boek Nooit Meer Concurreren, verkrijgbaar bij boekhandel, uitgeverij Boekscout en Bol. Dit is de link: https://koopmijnboek.shop/9789464507423
