In de voetsporen van de grote Alexander
Avonturen van de schrijvers Alexander von Humboldt, Joseph Conrad en Redmond O’Hanlon over de tropische oerwouden riepen, zoals ik een enkele keer al heb laten merken, onweerstaanbare instinctieve impulsen in mij op. (1) De woeste natuur stond lijnrecht tegenover de gezapigheid van de kantoortuinen, waarin ik tientallen jaren lang mijn dagen pleegde te slijten. Anno Domini 1997 ging het roer echter om met een zoektocht naar het leven van de naakte natuurmens in de overweldigende regenwouden van het Amazonebekken. Van hen kon ik leren hoe je je staande houdt als je omringd bent door de wilde natuur. De vlijmscherpe lianen, die je levensgevaarlijk kunnen verwonden, mini-visjes, die je penis van binnenuit opeten en sidderalen, die je een hartverlamming kunnen bezorgen, weten zij te ontwijken. Zij verdwalen niet in de gekmakende jungle, ze weten welke planten eetbaar zijn en welke giftig, maar ook door welke giftige stofjes ziekten genezen. De grote wetenschapper Alexander von Humboldt had meer dan tweehonderd jaar geleden goed in de gaten over hoeveel kennis de oerwoudbewoners beschikken en had groot respect voor de leefwijze en de wijsheid van de inheemse Zuid-Amerikaanse Homo sapiens. Von Humboldt was zelfs zo slim dat hij het gedrag van de oerwoudbewoners na-aapte. Zo werkte von Humboldt graag samen en gedroeg zich, ondanks zijn elitaire afkomst egalitair. (2)
In het jaar des heeren 1997 bezocht ik het hart van de Amazone en vertrok vanuit de plaats Manaus, die ligt aan de Encontro das Águas: het punt waar het zwarte water van de Rio Negro en het gele water van de Rio Solimões samenvloeien en de kilometers brede Amazonerivier vormen. Vandaar ben ik met een open hangmatboot honderden kilometers stroomopwaarts getogen naar de jungledorpjes Tefé en São Gabriel da Cachoeira. Tefé ligt oostelijk van Manaus aan de Rio Solimões in de richting van Peru. São Gabriel da Cachoeira ligt aan de Rio Negro in de buurt van Colombia en Venezuela. De plaatselijke bevolking heeft mij dagenlang door het oerwoud gegidst en mij veel geleerd over kanovaren doorheen rivierarmen, die volledig waren overdekt met waterhyacinten, waaraan enorme lamantijnen zich weer tegoed deden. Ook heb ik in de vloedbossen leren vissen op piranha’s, die vervolgens gebakken samen met pittige gemberbolletjes, die daar zomaar in de wilde natuur in de grond verstopt zitten. Een heerlijke combinatie. Verder heb ik ondervonden hoe je leeft in een gevlochten palmbladhut die op hoge palen stond pal aan de rivier. Zodoende werd ik ’s nachts niet onaangenaam verrast door een yacaré, een kaaiman, of een anaconda die zich aan mijn borst zou willen koesteren. Waar ik het nu niet over wil hebben zijn geluiden, zoals die van brulapen of overvliegende papegaaien, hoe prachtig de stilte van het regenwoud is en hoe mooi vogels zingen bij zonsopkomst. Verder wil ik niet uitwijden over de schoonheid van het monotone dag- en nachtritme, hoe je het gif uit maniokknollen wringt, welke bijzondere dieren en planten er leven of hoe warm het regenwater aanvoelt. Het waren te veel indrukken.
Ik kan me goed voorstellen dat voor Marc van Roosmalen de Amazone zijn levenswerk is geworden. Deze bioloog, primatoloog en tropisch-regenwoud ecoloog woont al veertig jaar in Manaus en heeft interessant onderzoek gedaan naar het gedrag en de verspreidingsgebieden van vele apensoorten in het gehele Amazonebekken en daarbij zelfs meerdere nieuwe soorten geïdentificeerd. Marc is niet alleen een gedreven wetenschapper, maar ook een origineel denker en een idealist. Hij bekommert zich om het wel en wee van de inheemse bosbewoners en om het behoud van de natuur. Dat werd hem uiteraard door de machthebbers niet in dank afgenomen. Op zijn Wikipedia-website lees je meer over zijn krijgsgevangenschap. (3) Recent heeft van Roosmalen de theorie gelanceerd dat Amerika niet ongeveer 15-duizend jaar geleden vanuit het noorden door Homo sapiens is gekoloniseerd, maar al veel eerder vanuit het zuiden. Ongeveer 40-duizend jaar geleden zou Homo sapiens vanuit Australië via Antarctica en Vuurland in Zuid- Amerika zijn aangekomen en zich van daaruit verder hebben verspreid. Recent genetisch onderzoek moet het bewijs leveren dat de inheemse Amazonebewoners van de Aboriginals afstammen. Spannend of niet? Alexander von Humboldt kon zich geen betere opvolger gewenst hebben. (4)
Verwijzingen:
(1) Zie de blogs:
- Mijn boek komt eraan en hoe dat zo kwam van 1 november 2017. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/1655
- Avontuur van 30 november 2017. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/1785
- Verdeel en Heers - De deling van Afrika van 29 november 2019. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/6343
(2) Zie de blogs:
- Superioriteit, feiten en fictie van 24 juli 2020. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/8535
- Code rood: de paashaas komt van 15 april 2022. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/14413
(3) Dit is de link naar de Wikipedia-pagina van Marc van Roosmalen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Marc_van_Roosmalen
(4) Marc van Roosmalen, Man’s Territorial Primate Factor, March 2020, Lambert Academic Publishing, ISBN 978 6200536716
Meer weten? Lees mijn boek Nooit Meer Concurreren, verkrijgbaar bij boekhandel, uitgeverij Boekscout en Bol. Dit is de link: https://koopmijnboek.shop/9789464507423