Even roddelen over de Borgia’s – deel 4
Hoe die Borgia-sinjoren het flikten om in een vreemd land de macht te breken van de Italiaanse familiale strebers, ja hen zelfs overtroffen in concurrentiekracht en sluwheid hebben we de vorige afleveringen van dit feuilleton meegemaakt. (1) Het was de Borgia’s weliswaar gelukt om hun eenvoudige tussenwoning in het Spaanse Xátiva in te ruilen voor luxueuze palacios en castillos en ze zwommen in het geld, maar zouden ze in staat zijn hun bezittingen te behouden? Dat was de grootste zorg van onze vers gemijterde papa Alexander VI en dus zette hij wederom de troefkaart van zijn Spaanse familieclan in. Allereerst dienden zijn onechte kinderen te worden geëcht door middel van een geheime bul. Daarmee plaveide hij de weg om zijn bloedjes legaal te bevoordelen en in te zetten voor zijn strijd. Met name zijn veelbelovende en superintelligente zoon Cesare Borgia leek geknipt voor het vak van intrigant en heerser. Cesare werd als 18-jarige aangesteld tot kardinaal-nepoot (2), zeg maar de grootste vertrouweling van Zijne Heiligheid. Belangrijk was dat hij stemrecht en inkomen had en geen tijd hoefde te verkwisten aan flauwekul zoals erediensten. De volgende meesterzet van Zijne Zaligheid was een flinke uitbreiding van het college van kardinalen met vriendschappelijk gelieerden, zoals Alessandro Farnese, met de bijnamen Kardinaal Poesje en Kardinaal Kut, omdat hij de broer was van de lievelingsmaîtresse van papa Alexander VI, Giulia Farnese. Met die move maakte Zijne Eerwaarde de hele kliek Italianen zoals de Sforza’s, Orsini’s, Colonna’s, Dei Medici en met name zijn aartsrivaal, Giuliano della Rovere monddood. Al met al een buitengewoon interessante tijd voor de glamourboy Cesare Borgia om spelenderwijs de fijne kneepjes van het heersen in de vingers te krijgen.
Papa Alexander VI had evenwel binnenshuis nog maar nauwelijks orde op zaken gesteld of het volgende dilemma diende zich alweer aan. Zijn suikeroom Alonso, alias papa Calixtus III, was namelijk Anno Domini 1456 zo stom geweest om in zijn bul Inter Caetera de koning van Portugal het alleenrecht te geven om alle heidenen van de hele wereld voor eeuwig tot slaaf te maken. Dat ‘tot slaaf maken’ was niet het probleem, integendeel zelfs, maar de zinsnede ‘van de hele wereld’ schoot de Spaanse koning Ferdinand II en diens gemalin koningin Isabella I in het verkeerde keelgat. Immers Columbus had in hun opdracht net Amerika ontdekt en gek genoeg gunden de Spanjolen het alleenrecht om volkeren te onderdrukken, leeg te zuigen en hun land te bezetten niet aan de Portugezen. Papa Alexander VI begreep de zorgen van Ferdinand en Isabella drommels goed, want hij had met hen hechte familiale banden en uitbundige bezittingen in Spanje en voelde zich als Spanjool eveneens vaak tekort gedaan en gediscrimineerd. Een kleine aanpassing van Inter Caetera was dan ook zo gepiept en naar wat gerommel met de datum kraaide geen gallo. Vanaf 1493 rustte op het tot slaaf maken van alle heidenen ten westen van de Azoren voor de Spaanse reconquistadoren de pauselijke zegen.
Tot besluit nog even roddelen over het wonderkind Cesare Borgia. Hij voelde zich een echte Spanjaard en stak dat niet onder stoelen of banken, want hij sprak bij voorkeur Spaans. Op 24 juni 1500 introduceerde hij op de heilige grond voor de Sint Pieter het stierenvechten te paard. César wist daarbij vijf wilde stieren te doden, waarvan hij er eentje met één magistrale houw de kop van de romp scheidde. Onze intrigant was zowel intelligent als onbevreesd en dat bleek een dodelijk mengsel. Door zijn sluwheid, onverschrokkenheid en een moreel kompas dat slechts koerste op persoonlijk opportunisme werd César de Borja voor Niccolò Machiavelli het prototype van de machthebber, waaraan hij zijn bekende handleiding ‘De Heerser’ wijdde.
In de volgende en laatste aflevering stijgen we weer op uit de hel en keren terug naar de beschaving.
Verwijzingen:
(1) Zie de blogs:
- Even roddelen over de Borgia’s – deel 1 van 26 januari 2024. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/18930
- Even roddelen over de Borgia’s – deel 2 van 9 februari 2024. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/19080
- Even roddelen over de Borgia’s – deel 3 van 23 februari 2024. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/19193
(2) ‘Nepoot’ staat voor ‘neef’ en is afgeleid van het Latijnse ‘nepos.’ Kardinaal-nepoten waren familieleden van de paus. Door deze praktijk ontstond het begrip nepotisme.
Meer weten? Lees mijn boek Nooit Meer Concurreren, verkrijgbaar bij boekhandel, uitgeverij Boekscout en Bol. Dit is de link: https://koopmijnboek.shop/9789464507423