Is samenwerken emergent?

Nou en of. Hadden we maar beseft dat samenwerken emergent was toen we, meer dan tienduizend jaar geleden, met elkaar begonnen te concurreren. Het woord emergent is eenvoudig, maar wat het nou precies betekent, is een heel verhaal. Je zou emergentie kunnen vergelijken met bewustzijn. Dat lijkt eenvoudig - we nemen het woord bewustzijn allemaal regelmatig in de mond - maar het valt voor de donder niet mee om bewustzijn te beschrijven. Laten we het daarom niet moeilijker maken dan het is en het nu alleen hebben over emergentie. Dat ontstaat door samenwerken. Eigenlijk kan je emergentie heel goed vergelijken met ons bewustzijn. Beide ontstaan wanneer cellen samenwerken. Binnen één enkele lichaamscel wordt al volop samengewerkt door organellen zoals de celkern en de mitochondriën met het omringende celvocht onder meer om chemische stofjes als DNA en RNA uit te wisselen. Binnen iedere lichaamscel is het gewoon een drukte van belang. Maar tussen de verschillende typen lichaamscellen wordt er ook alweer volop samengewerkt. Onze hersencellen werken immers samen, zowel met elkaar als met heel veel andere soorten cellen, zoals onze spiercellen. Het is allemaal een heel gedoe, al die gespecialiseerde samenwerkende cellen. Wanneer je er wat langer over nadenkt dan is het gewoon onbegrijpelijk dat we überhaupt leven en dat we bijvoorbeeld een vrije wil hebben. Is het geen wonder dat ik mijn hand op kan tillen om een glaasje van het een of ander te nuttigen en dat al mijn samenwerkende cellen precies doen wat ik op dat moment wil? Ik ben eigenlijk best blij dat ik niet overal over na hoef te denken en dat de meeste dingen in mijn lichaam gewoon gebeuren, zonder dat ik me daar zelfs maar bewust van ben. Ik word al duizelig van de gedachte dat ik die miljarden cellen van mijn eigen lichaam zou moeten commanderen wat ze wanneer zouden moeten doen. Laat al die cellen met al hun verschillende functies maar lekker met elkaar samenwerken, want dat gaat ze uitstekend af. Oh ja, ik ben nog wat vergeten. Onze eigen lichaamscellen werken niet alleen samen met elkaar, maar leven ook nog eens in symbiose met drie miljard andere micro-organismen. Die zitten letterlijk overal: de een zit lekker te potverteren in de krochten van mijn onderbuik, anderen grasduinen weer gezellig op mijn geschilferde opperhuid. Zolang ze het niet te bont maken dan vind ik het allemaal prima. Ik ben me er zelfs niet eens van bewust dat mijn hele lichaam één bonk interactiviteit is of dat de levende natuur bol staat van het samenwerken. Dat is voor mij allemaal gewoon normaal. Maar nu ik erover nadenk, is het dan wel zo normaal dat de sedentaire mens de voorkeur geeft aan de onderlinge concurrentiestrijd als basis om in grote aantallen met elkaar samen te leven? In de natuur werkt immers alles samen, in het groot en in het klein, als je het maar wilt zien. Door de emergentie, die daarvan het gevolg is kan het leven zich aanpassen. Veel sneller zelfs dan door genetische aanpassing mogelijk zou zijn. Onze vroege voorouders waren zo gek nog niet toen zij, al weer vijf miljoen jaar geleden, werden verdreven uit hun bomenparadijs naar de gevaarlijke savanne en ze de emergentie van hun coöperatie gingen benutten door steeds beter te anticiperen. Wat interessant allemaal. Zouden we daar nu nog steeds wat aan hebben? (1)

Verwijzingen:
(1) Mijn nieuwe boek Nooit Meer Concurreren - Onderzoek naar de balans tussen samenwerken en concurreren tijdens de menselijke evolutie zal in september 2022 verschijnen bij uitgeverij Boekscout.
(2) Meer blogs over emergentie:
- De speciale aanbiedingen van de ziektekostenverzekeraars van 15 november 2019. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/6240
- Samenwerken in de ruimte? Krijg nou wat van 22 mei 2020. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/7971
- Niet alles wat telt, kan ook geteld worden van 29 mei 2020. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/8040
- Is samenwerken intelligent? van 12 juni 2020. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/8175
- Is samenwerken intelligent? (2) van 14 augustus 2020. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/8668
- Ondersteboven van pygmeeën en vrouwen van 27 november 2020. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/9737
- Verschillen vrouwen en mannen? Mein lieber Herrgott van 4 februari 2022. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/13839
- Slecht geslapen van 29 april 2022. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/14525


Twitter Facebook LinkedIn Volgen



De Borgia’s en de olifantenjacht – deel 5 (slot)

Frans de Waal - Magister Salutem

Even roddelen over de Borgia’s – deel 4

Even roddelen over de Borgia’s – deel 3

Even roddelen over de Borgia’s – deel 2