Concurreren moet je leren
Het voorjaar zit in de lucht en moeder aarde komt weer tot leven. Ik ruik het en ik voel het. De hoogste tijd om me voor te bereiden op het overleven gedurende het aanstaande groei-, bloei-, broed- en bestuivingsseizoen en wat de toekomst verder nog voor moois brengen moge. Doe jullie mee? We beginnen natuurlijk bij het begin. Al bij het samensmelten, het ontluiken en de geboorte is ieder levend wezen in staat om zowel te concurreren als om samen te werken. Of we het nu willen weten of niet, het concurreren zit ook de mens in het bloed. Als het ware. Competitie is in oorsprong basaal instinctief gedrag. De manieren waarop er kan worden geconcurreerd wordt vooral aangeleerd. Ook samenwerken wordt in hoge mate overgedragen en nageaapt. Vele honderdduizenden generaties voorouders hebben er voor gezorgd dat ieder mens al bij de geboorte is uitgerust met een flinke kist vol gereedschap, zoals mimiek, empathie en emotionaliteit (1) (2), die handig is bij het samenwerken. De manieren waarop er door de mens wordt samengewerkt zijn enorm uitgebreid. In het aanleren van deze twee tegengestelde typen gedrag nu verschillen de steentijdmens en de sedentaire mens mijlenver van elkaar. Onze verzamelende en jagende medemens, zoals onze steentijdvoorouders en de Bosjesmensen, waarschuwden hun kinderen van jongs af aan om niet te concurreren. Zij wisten, net als wij overigens, dat concurrenten elkaar verzwakken en te gronde richten, terwijl samenwerkers elkaar versterken en helpen om te overleven. Vanaf de sedentarisatie gaat de mens zijn kinderen echter waarschuwen voor de concurrentiestrijd tussen zijn soortgenoten. Dat was niet voor niets, zoals in blog ‘De landbouw en geweld’ staat beschreven. (3) De hedendaagse opvoeding is dan ook doorspekt van de lesjes die we onze kinderen meegeven hoe zij de strijd van medemens kunnen winnen, van die nood een deugd maken en daar vervolgens zelf beter van worden. Pappie en mammie werken weliswaar heel goed samen en houden boel-veel van elkaar, maar pappie en mammie hebben aan den lijve ondervonden hoe hard de grote-mensen-maatschappij is. Pappie en mammie geven hun bloedjes dan ook met de bibelebontse paplepel in om op school goed te presteren en een vak te leren waar veel vraag naar is en weinig aanbod. Pappie en mammie vinden het gewoon verschrikkelijk als hun spruiten jokken, maar ze kunnen aan de andere kant wel begrijpen als hun nakomelingen zich, als ze later groot zijn, een tikkeltje beter voordoen dan ze zijn om hogerop te komen. Pappie en mammie hebben immers zelf ook grote moeite om zich te handhaven. Wat is er nou verkeerd om een ietsepietsie te bluffen bij zoiets onschuldigs als een sollicitatiegesprekje. En zo verschuiven we onze morele kaders en verworden we van geboren samenwerkers tot door de wol geverfde concurrenten met een goed gevulde trukendoos. Niemand kan zich vandaag de dag nog aan de alomtegenwoordige strijd om het eigenbelang onttrekken. We ontvangen en verspreiden perverse prikkels dat het een lieve lust is en hebben de samenwerkende medemens tot slaaf gereduceerd. Hoe intelligent dat is gaan we de volgende keer bekijken in een filmpje. Geniet intussen van alle symbiose in de voorjaarsnatuur.
Verwijzingen:
(1) Zie de blog ‘Vlinders in mijn onderbuik’ van 15 oktober 2021. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/12858
(2) Zie de blog ‘Je emoties de vrije loop laten’ van 10 december 2021. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/13359
(3) Zie de blog ‘De landbouw en geweld’ van 25 juni 2021. Dit is de link: https://huibpapenhuijzen.auteursblog.nl/artikel/11914