Dilemma’s, leven en overleven

De negentiende-eeuwse Pjotr Aleksejevitsj Kropotkin was als zoon van de Russische elite buitengewoon bevoorrecht en omringd door luxe. Zijn vader, Alexei Petrovich Kropotkin, Prins van Smolensk, bezat onder meer zo’n 1.200 mannelijke en 1.200 vrouwelijke lijfeigenen, veelal arme boertjes, knechten, bedienden en seksobjecten. Pjotr Aleksejevitsj was voorbestemd om een hoge functie aan het hof van tsaar Alexander II te gaan bekleden, maar hij was verontwaardigd over de ongelijkheid en wreedheid in zijn tijd. Hij verkoos daarom als militair uitgezonden te worden naar Oost-Siberië, waar hij jarenlang wetenschappelijk onderzoek deed naar het sociale gedrag van dieren, planten en mensen. Hij verzette zich tegen het gedachtengoed van onder anderen Thomas Hobbes, bekend van ‘de mens is een wolf voor elkaar’ en Thomas Huxley, de felle verkondiger van de ‘struggle for existence’, die het belang van de concurrentiestrijd in de natuur veel te veel overschatten. Pjotr Aleksejevitsj Kropotkin kwam, door zijn jarenlange onderzoek in Siberië, tot de conclusie dat wederzijdse hulp tussen soortgenoten een veel grotere rol speelt in het leven en in de evolutie dan de onderlinge strijd en bewees dat met talloze voorbeelden in zijn boek ‘Wederzijdse Hulp, als factor in de evolutie’. Sociale soorten zijn belangrijk in het voordeel in de strijd om het bestaan, omdat door onderlinge samenwerking individuen langer kunnen leven en meer nakomelingen kunnen voortbrengen, stelde hij. Pjotr Aleksejevitsj kreeg destijds veel bijval, maar is inmiddels weer vergeten, omdat de moderne mens zich niet aan de wurggreep van de onderlinge concurrentiestrijd kan ontworstelen, terwijl concurreren met name voor de mens bijzonder onnatuurlijk gedrag is. Mensachtigen en mensen hebben zich juist doordat zij zo bijzonder sociaal zijn vijf miljoen jaar lang staande kunnen houden en hebben zich daarom steeds weten aan te passen aan de meest uiteenlopende omstandigheden.


Twitter Facebook LinkedIn Volgen



De Borgia’s en de olifantenjacht – deel 5 (slot)

Frans de Waal - Magister Salutem

Even roddelen over de Borgia’s – deel 4

Even roddelen over de Borgia’s – deel 3

Even roddelen over de Borgia’s – deel 2